147: Haram Gelir ve İnfak
Ve aleykumusselam ve rahmetullah. Hamd Allah’a mahsustur.
Değerli kardeşim İmam Buhari (rahimehullah)’ın Numan bin Beşir (radıyallahu anhu)’dan tahriç ettiği hadiste Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve alihi vesellem) şöyle buyuruyor:
الْحَلَالُ بَيِّنٌ وَالْحَرَامُ بَيِّنٌ وَبَيْنَهُمَا مُشَبَّهَاتٌ لَا يَعْلَمُهَا كَثِيرٌ مِنْ النَّاسِ فَمَنْ اتَّقَى الْمُشَبَّهَاتِ اسْتَبْرَأَ لِدِينِهِ وَعِرْضِهِ وَمَنْ وَقَعَ فِي الشُّبُهَاتِ كَرَاعٍ يَرْعَى حَوْلَ الْحِمَى يُوشِكُ أَنْ يُوَاقِعَهُ أَلَا وَإِنَّ لِكُلِّ مَلِكٍ حِمًى أَلَا إِنَّ حِمَى اللَّهِ فِي أَرْضِهِ مَحَارِمُهُ أَلَا وَإِنَّ فِي الْجَسَدِ مُضْغَةً إِذَا صَلَحَتْ صَلَحَ الْجَسَدُ كُلُّهُ وَإِذَا فَسَدَتْ فَسَدَ الْجَسَدُ كُلُّهُ أَلَا وَهِيَ الْقَلْبُ
“Helal belli, haram da bellidir. İkisi arasında şüpheli şeyler vardır ki, çok kimseler bunları bilmezler. Her kim şüpheli şeylerden sakınırsa, ırzını da dinini de tertemiz tutmuş olur. Her kim şüpheli şeylere dalarsa harama dalar. Koruluk etrafında davarlarını otlatan bir çoban misali. Çok geçmez içeriye dalabilir. Haberiniz olsun, her mülk sahibinin kendine mahsus bir koruluğu olur. Dikkat edin! Allah'ın yeryüzündeki koruluğu da haram kıldığı şeylerdir. Dikkat edin! Bedenin içinde bir lokmacık et parçası vardır ki iyi olursa bütün beden iyi olur. Bozuk olursa bütün beden bozulur. İşte o kalptir.”
Bundan ötürü imamlarımız Allah (celle ve âlâ) onlardan razı olsun mala haram karıştığı zaman takvayı tercih edip şüpheden kaçmayı evla görmüşlerdir. Bununla beraber istifade edilecek eşyanın bizzat kendisinin haram olduğu bilinmediği takdirde istifade etmeyi de men etmemişlerdir. Zira Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve alihi vesellem)’de kâfirlerin hediyelerini kabul etmiştir. Kâfirlerin ise gelirlerinde ve mallarında harama dikkat etmedikleri aşikârdır. İmam Buhari ve İmam Muslim (rahimehullah)’ın Enes (radıyallahu anhu)’dan tahriç ettikleri hadiste Yahudi bir kadın Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve alihi vesellem)’e zehirli bir koyun hediye etmiştir. İmam Buhari (rahimehullah) Ebu Humeyd es-Saidi (radıyallahu anhu)’dan tahriç ettiği hadiste Eyle meliki Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve alihi vesellem)’e beyaz bir katır hediye etmiştir ve bir bürde giydirmiştir. Ve İmam Muslim (rahimehullah)’ın Ali (radıyallahu anhu)’dan tahriç ettiği hadiste Ukeydir Dume Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve alihi vesellem)’e ipekten bir elbise hediye etmiştir. Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve alihi vesellem) de Ali (radıyallahu anhu)’ya verip “Böl ve Fatimalara baş örtüsü olarak taksim et” demiştir.
Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve alihi vesellem)’in muşriklerden gelen hediyeyi kabul etmediğini gösteren rivayetlere gelince ulemadan bazıları yukarıdaki rivayetlerle cem ederek hediyelerini destek veya dostluk vesilesi kılmak isteyenlerin hediyelerini kabul etmemiştir veya hediyelerini kabul etmeyerek İslam’a girmelerini teşvik etmek istemiştir demişlerdir. Ebu Süleyman el-Hattabi (rahimehullah) şöyle der: “İyad’ın hediyesini reddetmesinin iki sebebi olabilir: Ya hediyesini reddederek onun zoruna gitmesini istemiş ve böylece İslam’a girmesini sağlamak istemiştir. Veya ama hediyeyi reddetmesinin sebebi hediyenin kalpte yer ettiğindendir. Nitekim “Hediyeleşin… Birbirinizi sevin” rivayeti gelmiştir. Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve alihi vesellem)’in kalbiyle muşrike meyletmesi ise caiz değildir. Bundan ötürü ona meyletmemek için hediyeyi kabul etmemiştir.”
Rivayetler bu görüşü destekliyor. İmam Ebu Davud, İmam et-Tirmizi ve İmam Ahmed rahimehumullah’ın tahriç ettikleri sahih hadiste İyad bin Himar (radıyallahu anhu) henüz muşriken Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve alihi vesellem)’e bir deve hediye etmek istediğinde Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve alihi vesellem) ona “Müslüman oldun mu?” diye sormuştur. O “Hayır” deyince “Ben muşriklerin hediyelerinden men edildim” buyurmuştur. Ve İmam et-Taberani (rahimehullah)’ın tahriç ettiği mursel bir rivayette Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve alihi vesellem) Amir bin Malik el-Amiri’yi İslam’a çağırmıştır ama o davetini kabul etmemiştir. Sonra Amir bin Malik Rasûlallah (sallallahu aleyhi ve alihi vesellem)’e bir hediye takdim ettiğinde “Ben müşrikin hediyesini kabule etmem” demiştir.
Başka âlimler de bu rivayetlerin kabul ettiği rivayetlerle nesh edildiğini söylerler. Başkaları da reddettiği rivayetler kabul ettiği rivayetleri nesh ettiğin söylerler. Allah-u Alem.
Binaen aleyh Allah (celle ve âlâ)’nın hükümleriyle hükmetmeyen hâkim kâfir ve geliri haram olsa da, dininde bir fitneye veya tavize sebep olmayacaksa, hediyesi veya yardımı sebebiyle kalbin ona meyletmeyecekse ondan gelen ve kendi zatında haram olmayan bir hediyeyi veya infakı kabul etmende bir beis yoktur inşallah. Lakin ondan gelen hediye veya yardım kendi zatında haram ise, mesela içki, domuz eti veya çalıntı mal gibi veya helal ama seni dininde fitneye düşürecek, taviz vermeni sağlayacak veya ona meylettirecekse alman caiz olmaz. Allah-u Alem.
Bu bağlamda gelirin bir kısmı veya tümü haram olması etkili değildir. Allah-u Alem.